Echokardiograf jest urządzeniem bardzo powszechnie wykorzystywanym w kardiologii. Za jego pomocą wykonuje się badanie nazywane echokardiografią serca, które jest rodzajem badania ultrasonograficznego. Dzięki temu badaniu możliwe jest monitorowanie funkcjonowania serca oraz jego zastawek, sprawdzenie ciśnienia w sercu, określenie wielkości serca, wykrycie powstania zakrzepów krwi w komorach serca oraz płynu znajdującego się wokół serca. Uzyskany obraz nazywa się echokardiogramem.
Echokardiograf jest urządzeniem, wykorzystującym fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości, które emitowane są przez głowicę ultrasonograficzną, Za pomocą emitera wysyłane są fale w stronę badanego ośrodka, które obijają się na jego granicy i wracają do odbiornika, w którym zostają przetworzone na obraz widoczny na ekranie. Badanie echokardiografem jest bezbolesne i nieinwazyjne, nie trzeba się do niego przygotowywać.
Echokardiograf może być wykorzystywany do wykonania badania przezklatkowego, przezprzełykowego, wysiłkowego oraz dopplerowskiego. Pierwszym krokiem jest wykonanie wywiadu, następnie pacjent proszony jest o zdjęcie górnej części garderoby i ułożenie się na lewym boku, z podniesioną lewą ręką. Niekiedy pacjent proszony jest o położenie się na plecach. Podczas klasycznego badania echokardiografem głowica ultrasonograficzna przykładana jest do ciała pacjenta i powoli przesuwana po ścianie klatki piersiowej. Dzięki przesuwaniu jej w różnych kierunkach możliwe jest otrzymanie różnych przekrojów serca.
Do wykonania echokardiografii przezprzełykowej wykorzystuje się echokardiograf ze specjalną głowicą umieszczaną w przełyku, dzięki czemu możliwe jest wykonanie dokładniejszego badania i uzyskanie lepszej jakości obrazu. Ten rodzaj badania sprawdza się u osób, u których przezklatkowe badanie jest trudne z powodu istniejących jednostek chorobowych. Obecnie wykonuje się również echokardiografię wewnątrzsercową, do której wykorzystuje się specjalistyczną głowicę wprowadzaną przez żyłę udową. Pozwala na pełną wizualizację anatomii serca, wykorzystuje się ją podczas skomplikowanych zabiegów kardiologicznych.
